1. ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΜΑΣ ΚΑΙ Η 25η ΜΑΡΤΙΟΥ. Παρακολουθώντας τις μαθητικές παρελάσεις ελληνόπουλων στη Βόρειο Ήπειρο με την ευκαιρία της 25ης Μαρτίου, πίεζαν ασφυκτικά κάποιες ιστορικές μνήμες και σκέψεις για τις σχέσεις μας με την εθνική γιορτή. Αρίδιζαν πρώτα οι στίχοι: «Στην Πατρίδα μας, τα μετρημένα παιδάκια,/οι μικρότεροι όμηροι στην ιστορία/ αντιστέκονται στον γενιτσαρισμό./ Ψάχνουν να φυτέψουν στην ψυχή ένα ριζάρι αντοχής,/ ένα στήριγμα/ για να ξεθαρρέψει η ελπίδα…»
Δεν νομίζω οι στίχοι να χρειάζονται σχόλια. Ας πάμε όμως σε κάποιες προσεγγίσεις για μια σωστότερη εικόνα των πιεστικών ιστορικών αληθειών.
2. ΓΙΟΡΤΗ ΓΙΑ ΜΙΑ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΠΟΥ ΔΕΝ ΓΝΩΡΙΣΑΝ ΠΟΤΕ.
Τι σημαίνει εορτασμός της 25ης Μαρτίου για τους Έλληνες της Αλβανίας;! Ασφαλώς, την κατά παράδοση οριστική και αμετάκλητη άφιξη της Άνοιξης. Τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου (ως την αφετηρία του θεϊκού μηνύματος για τον γήινο και θνητό άνθρωπο) Σ΄αυτά ο Έλληνας Βορειοηπειρώτης ενώνεται με όλους τους Έλληνες και ορθόδοξους.
Υπάρχει και το τρίτο σκέλος. Η 25η Μαρτίου από την ίδρυση του νέου ελληνικού κράτους, έγινε κυρίαρχη εθνική γιορτή. Ας μη λησμονούμε ότι σηματοδοτεί την έναρξη της Επανάστασης του 1821 που θα οδηγήσει, σε βάθος χρόνου δεκαετιών, στην απελευθέρωση από τον οθωμανικό ζυγό μεγάλου τμήματος του Ελληνισμού και στην ίδρυση του Ελληνικού κράτους και όχι του ελληνικού κράτους έθνους!
Ως αφετηρία, η Επανάσταση ενώνει και τους σημερινούς Έλληνες Βορειοηπειρώτες. Πρόσφεραν πολλά: σε οπλαρχηγούς και πολεμιστές, στα γρόσια, τα άρματα και στα γράμματα. Όσο καμιά νομίζω άλλη περιοχή στη σημερινή Ελλάδα! Όμως, από τα πρώτα χρόνια της Επανάστασης, όταν ο Αθανάσιος Ψαλίδας επεσήμανε στον Μαυροκορδάτο την σημασία που αποτελούσε για το έθνος η απελευθέρωσης της Ηπείρου (και εκείνος αρνούνταν, κατ΄ εντολή των Άγγλων που ήθελαν μια μικρή Ελλάδα μέχρι την Πελοπόννησο, ή το κράτος της Μελούνας). Στη συνέχεια στην Επανάσταση των Ηπειρωτών του 1835 για την αυτόνομη απελευθέρωση της Ηπείρου από τον οθωμανικό ζυγό. Πιο μετά, στη επανάσταση του Λυκουρσίου 1878 και αργότερα στο αυτονομιακό κίνημα του 1914, όπως και υπό άλλες συνθήκες στη νεότερη ιστορία, η εθνική Ελλάδα ξέχασε ή πούλησε την Ήπειρο. Δεν την απελευθέρωσε.(Δεν το επέτρεπαν οι Άγγλοι, οι Ιταλοί, οι Αυστριακοί…) Δεν την άφησε ούτε να απελευθερωθεί με τις δυνάμεις της. Η απελευθέρωση της Ηπείρου έγινε μέχρι τα Γιάννενα και σχεδόν 90 χρόνια μετά την έναρξη της Επανάστασης. (Για την αλβανική βιβλιογραφία τα Γιάννενα «έπεσαν» στα χέρια των Ελλήνων δλδ σκλαβώθηκαν!)
Άρα, λοιπόν, οι Έλληνες στο Βόρειο Τμήμα της Ηπείρου δεν απελευθερώθηκαν ποτέ από τον οθωμανικό ζυγό. (Ή απόχτησαν ελευθερία στη λογική απελευθέρωσης της σημερινής Αλβανίας). Συνεπώς, στις 25 Μαρτίου οι Έλληνες της Βορείου Ηπείρου, δε γιορτάζουν ουσιαστικά και τη δική τους εθνική απελευθέρωση. Γιορτάζουν την εθνική απελευθέρωση των άλλων Ελλήνων, αντιμετωπίζοντας παρεξηγήσεις, απαγορεύσεις μέχρι και διώξεις των εδώ αρχών.
Γιορτάζουν όμως με αφοσίωση και φανατισμό, χωρίς ποτέ να διεκδικήσουν τουλάχιστον κάποια ισοτιμία. Χωρίς ποτέ η μάνα Ελλάδα να το αναγνωρίζει, ή να σκεφτεί σοβαρά γι΄αυτούς. (Εκτός από τον πληθωρισμό των δηλώσεων). Ούτε βέβαια γενικώς τα ελληνικά ΜΜΕ τους προσέχουν. Απλώς, οι εδώ γηγενείς Έλληνες το δηλώνουν περίτρανα ότι νιώθουν περήφανοι και χαρούμενοι για την ελευθερία της Ελλάδας, πέρα απ΄αυτούς. Και αυτό κάνει την άλλη μεγάλη διαφορά με τους άλλους Έλληνες, τους απόδημους. Ίσως, για το λόγο αυτό η μάνα Ελλάς προσπαθεί να εξισώσει τους Έλληνες γηγενείς στο Βόρειο Τμήμα της Ηπείρου με τους Έλληνες διασποράς, τους απόδημους. (Πέρυσι ο Γενικός Πρόξενος της Ελλάδας, μετά από πιέσεις μας αποκάλεσε ΓΗΓΕΝΕΙΣ. Φέτος μας αντιμετώπισε ξανά ως «απόδημους», ως της διασποράς
3. ΠΟΙΟΣ ΚΑΝΕΙ ΚΟΥΜΑΝΤΟ ΣΤΟΥΣ ΕΟΡΤΑΣΜΟΥΣ ΤΩΝ Β. ΗΠΕΙΡΩΤΩΝ;!
Το άλλο χαρακτηριστικό, που εκδηλώθηκε περισσότερο φέτος και επιβεβαιώνει τα όσα αναφέραμε πιο πάνω, αφορά το γεγονός ότι οι ελληνικές διπλωματικές αρχές, (Γενικό Προξενείο Αργυροκάστρου), θεωρούν δικές τους τις εκδηλώσεις των Ελλήνων στη Βόρειο Ήπειρο για την εθνική γιορτή της Ελλάδας. Και ότι οι Έλληνες, μαθητές των σχολείων, δάσκαλοι, καθηγητές, επιχειρηματίες κλπ, απλώς ανταποκρίνονται στο δικό τους κάλεσμα. (Το ίδιο και για την 28η Οκτωβρίου). Που αφήνει να εννοηθεί ότι οι εδώ γηγενείς Έλληνες, δεν έχουν την αυτάρκη εθνική συνείδηση να οργανώσουν και εκδηλώσουν την αγάπη για το έθνος και την απελευθέρωσή του.
Πιθανόν αυτό να οφείλεται στο γεγονός ότι οι Έλληνες Βορειοηπειρώτες έχουν προ πολλού παραχωρήσει οικειοθελώς «στους εκπροσώπους του εθνικού κέντρου», όλες τις εξουσίες, αρμοδιότητες, δικαιοδοσίες και σκήπτρα, τόσο που εκείνοι λησμονούν ότι έρχονται εδώ για να εξυπηρετήσουν τους Έλληνες Βορειοηπειρώτες και νομίζουν ότι είναι τα πραγματικά αφεντικά τους.
Και οι δικοί μας «άρχοντες», μη έχοντας γνώση των εθνικών ευθυνών και υποχρεώσεων, αλλά περισσότερο για να καλύπτουν τις δικές τους εθνικές αμαρτωλές και για να ανεβάζουν έτσι τις πεσμένες μετοχές στα μάτια των συμπατριωτών τους, επικαλούνται τυφλά υπάκουοι «τους εκπροσώπους του εθνικού κέντρου». Και, εκείνοι, για να αποδείξουν το δικό τους «εθνικό έργο» συναστρέφονται μαζί τους αποφεύγοντας να δουν τις εθνικές στραβομάρες «των αρχόντων μας». Από τις σχέσεις αυτές εξαρτούνται οι προσφωνήσεις, τα πρωτόκολλα, η αναγνώριση και προβολή των αξιών του τόπου, αλλά και η στήριξη των απλών Ελλήνων.
Έτσι, ο αυθόρμητος ενθουσιασμός των Ελλήνων Βορειοηπειρωτών για να γιορτάσουν την εθνική γιορτή απελευθέρωσης από τους Οθωμανούς της μάνα Πατρίδας, (έστω και αν στην ουσία οι ίδιοι δεν απελευθερώθηκαν ποτέ), δέχεται μια επιπλέον πικρή στρέβλωση.
4. ΥΠΑΡΧΕΙ ΑΚΟΜΑ ΜΙΑ ΣΤΡΕΒΛΩΣΗ. ΜΑΛΙΣΤΑ ΣΕ ΜΕΡΙΚΑ ΕΠΙΠΕΔΑ.
α. Οι Έλληνες, μέχρι ακόμα και οι μαθητές των σχολείων δεν γιορτάζουν ενωμένοι. Τα δύο τελευταία χρόνια οι μαθητές των σχολείων της εκκλησίας, τα οποία στην Ελλάδα «πρωταγωνιστούν» για τον Ελληνισμό τους, δεν μετείχαν στις κοινές εκδηλώσεις με τα υπόλοιπα μειονοτικά σχολεία. Επίσης, οι μαθητές των ελληνικών τάξεων ή των ελληνικών σχολείων των πόλεων Αγίων Σαράντα και Αργυροκάστρου με τους περισσότερους Έλληνες μαθητές δεν μετέχουν στις κοινές εκδηλώσεις, επειδή δεν ανήκουν στην ίδια ελληνική διεύθυνση (!!) (Φέτος του Αργυροκάστρου ήταν).
β. Οι απλοί Έλληνες Βορειοηπειρώτες έβλεπαν τις εθνικές γιορτές ως ένα τρόπο υπαρξιακής επιβεβαίωσης της ελληνικότητά τους. Τώρα, όπως και φέτος, δείχνουν κουρασμένοι, απογοητευμένοι. (Κουράζουν και οι στερεότυπες επαναλαμβανόμενες και από τα ίδια πρόσωπα ομιλίες) Μάλιστα, θεωρούν ότι η εθνική γιορτή ανήκει στις αρχές που την οργανώνουν. (Γι΄αυτό και τα παιδιά, οι μαθητές των σχολείων με την αθωότητά τους, αποτελούν τη λύση στην εξασφάλιση της λαμπρότητας των εκδηλώσεων)
γ. Οι πολιτικές παρατάξεις στο χώρο είναι ξανά σε απόσταση και απέναντι.
δ. Θα πρέπει να συγχαρούμε τους αλβανικής καταγωγής μαθητές στα σχολεία μας που παρελαύνουν με την ίδια χαρά με τα δικά μας παιδιά. Ωστόσο, θα πρέπει να μας φοβίζει η συμπεριφορά δικών μας, να δειχθούν καθολικότεροι του Πάπα σε ότι αφορά την επιβολή του αλβανισμού στις εθνικές μας γιορτές. ΤΕΛΟΣ