Ο ακριβής τόπος ταφής του Μεγάλου Αλεξάνδρου παραμένει ένα από τα μεγαλύτερα μυστήρια της αρχαιότητας. Παρόλο που ο τάφος του εξαφανίστηκε εδώ και αιώνες, οι ερευνητές συνεχίζουν να αναζητούν την αλήθεια. Μια σύγχρονη θεωρία υποστηρίζει ότι ο πραγματικός τάφος του βρίσκεται στη Βενετία, στη Βασιλική του Αγίου Μάρκου.
Γιατί…
Η Λύβενα είναι το τέταρτο χωριό ως προς τον αριθμό των κατοίκων στην επαρχία του Μεσοποτάμου του Δήμου Φοινικαίων. Αυτό το γραφικό χωριό βρίσκεται στους πρόποδες του βουνού Δρουγάνο και απολαμβάνει τη γεωγραφική του θέση σαν ένα είδος φυσικού εξώστη (μπαλκονιού) πάνω από τη μέση της κοιλάδας του ποταμού Μπίστρισσα. Από εκεί, μπορείτε να απολαύσετε την εκπληκτική θέα προς τον κάμπο του Βούρκου και της Βρύνας, καθώς και προς σχεδόν όλα τα χωριά του Βούρκου. Αυτή η γραφική κοιλάδα υψώνεται περίπου στα 360 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Επιπλέον, το χωριό απέχει δύο χιλιόμετρα δεξιά από τον αυτοκινητόδρομο Αγίων Σαράντα-Αργυροκάστρου και 11 χιλιόμετρα ανατολικά από την πόλη των Αγίων Σαράντα.
Όταν πρωτοβρίσκεστε στη Λύβενα, θα σας μαγέψουν πολλά στοιχεία. Η καλλονή της φύσης, η θέση της στην κοιλάδα, το άρωμα του φασκόμηλου και το πράσινο τοπίο είναι μερικά από τα στοιχεία που κάνουν αυτό το χωριό ξεχωριστό. Εντούτοις, αυτό που εντυπωσιάζει περισσότερο είναι η ζωντάνια του παρά την ορεινή του θέση. Εδώ, οι κάτοικοι φροντίζουν τον τόπο τους και το 85% των κατοικιών έχει είτε ανακαινιστεί είτε είναι καινούργιο. Στο κέντρο του χωριού, με την υποστήριξη της Ιεράς Μητροπόλης Αργυροκάστρου, ανέγερθηκε μια νέα εκκλησία Τα Εισόδια της Θεοτόκου. Επίσης, έχει πραγματοποιηθεί η ανακαίνιση της κεντρικής πλατείας του χωριού και έχει ασφαλτωθεί ο δρόμος που συνδέει τη Λύβενα με το κέντρο της επαρχίας, το Μεσοπόταμο.
Ιστορικά, πιστεύεται ότι η Λύβενα ιδρύθηκε κατά τον 8ο ή 9ο αιώνα. Τα αρχεία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας καταγράφουν το χωριό το 1432 με 14 μεγάλες πατριαρχικές οικογένειες, ενώ αναγνωρίζεται ως αρχαίος κατοικήσιμος οικισμός. Μέχρι το 1582, ο αριθμός των κατοίκων αυξήθηκε στις 146 οικογένειες, ενώ το 1852 μειώθηκε στις 12 οικογένειες. Το 1934, άνοιξε το πρώτο σχολείο με 4 τάξεις, ενώ ο πρώτος δάσκαλος από το χωριό ήταν ο Μιχάλης Στύλος. Ο παππά Νικόλας υπηρέτησε ως ο πρώτος ιερέας σε έξι εκκλησίες του χωριού, αλλά όλες καταστράφηκαν από το δικτατορικό κομμουνιστικό καθεστώς.
Οι κάτοικοί της Λύβενας έχουν επίσης πλούσια ιστορία αντίστασης και αγώνα. Συμμετείχαν στις τσέτες του Δελβίνου το 1911, στον πόλεμο της Αυλώνας το 1920, και βοήθησαν τους Έλληνες φαντάρους στον Ελληνο-ιταλικό πόλεμο το 1941. Επίσης, συνέβαλαν σημαντικά στον Αντιφασιστικό Αγώνα της περιόδου 1942-1944.
Το 1912, το χωριό πλήττεται από πυρκαγιά με την υποστήριξη του οθωμανικού στρατού, και το 1913 αριθμούσε 205 κατοίκους. Με την πάροδο των ετών, η πληθυσμιακή κατάσταση άλλαξε, και σήμερα το χωριό αριθμεί 108 σπίτια με 450 κατοίκους.
Η κύρια οικονομική δραστηριότητα της Λύβενας περιλαμβάνει την κτηνοτροφία, τη δεντροφυτεία και την αμπελοκαλλιέργεια. Παρά τις δυσκολίες, η Λύβενα συνεχίζει να εξελίσσεται και να διατηρεί ζωντανή την κοινότητά της.
