Τα πολυτελή ταξίδια με ιδιωτικά τσάρτερ κοστίζουν δεκάδες χιλιάδες ευρώ. Τον τελευταίο καιρό μπαίνουν δυναμικά στο επίκεντρο της δημόσιας συζήτησης στην Αλβανία, προκαλώντας εύλογα ερωτήματα, ιδίως όταν προέρχονται από τον πρωθυπουργό μιας χώρας με τα χαμηλότερα κατά κεφαλήν εισοδήματα στην Ευρώπη. Η αφορμή αυτή τη φορά ήταν ένα πρόσφατο δημοσίευμα αλβανικών μέσων, που παρουσίαζε βίντεο με τον Έντι Ράμα να αποβιβάζεται από ιδιωτικό αεροσκάφος στον διεθνή αερολιμένα στην Ολλανδία, όπου συμμετείχε σε σύνοδο του ΝΑΤΟ.
Το αεροσκάφος ήταν τύπου Gulfstream Aerospace G-IVSP με νηολόγιο TC-EMR και, σύμφωνα με εκτιμήσεις από δημοσιογραφικές πηγές, το ελάχιστο κόστος για μία πτήση μονής διαδρομής, εφόσον έχει κρατηθεί έναν μήνα νωρίτερα, υπολογίζεται στις 35.000 ευρώ. Δεν ήταν όμως σαφές ποιος είχε επωμιστεί το κόστος του ταξιδιού.
Όταν ζητήθηκαν διευκρινίσεις, κυβερνητικοί εκπρόσωποι ανέφεραν ότι το ταξίδι καλύφθηκε στο πλαίσιο μιας γενικής συμφωνίας που έχει η Πρωθυπουργία με την αεροπορική εταιρεία Air Albania. Σύμφωνα με αυτή τη συμφωνία, η κυβέρνηση δεν πληρώνει για μεμονωμένες πτήσεις τσάρτερ, αλλά διατηρεί ένα ετήσιο προϋπολογισμένο πακέτο βασισμένο στις δαπάνες προηγούμενων ετών.
Όπως σημειώθηκε, η χρήση διαφορετικών αεροσκαφών από το κυβερνητικό ALBANIA γίνεται σε περιόδους τεχνικής συντήρησης του τελευταίου, και τότε η Air Albania είναι υπεύθυνη να παρέχει εναλλακτικά μέσα.
Ωστόσο, Αλβανοί δημοσιογράφοι υπενθύμισαν παλαιότερες δηλώσεις του ίδιου του Ράμα, σύμφωνα με τις οποίες η συνεργασία του με την Air Albania βασίζεται σε μια προωθητική συμφωνία. Η εταιρεία επωφελείται από τη δημόσια προβολή που της προσφέρει ο πρωθυπουργός, ενώ εκείνος αναλαμβάνει προσωπικά τα έξοδα των πολυτελών πτήσεών του.
Σύμφωνα με στοιχεία της Διεύθυνσης Δημοσίου Ταμείου, δεν έχουν καταγραφεί πληρωμές από τη Διεύθυνση Κυβερνητικών Υπηρεσιών προς την Air Albania ή τους εταίρους της (Turkish Airlines, MDN Investment και Albcontrol) για πτήσεις του πρωθυπουργού. Οι πηγές αναφέρουν πως το πιο πιθανό σενάριο παραμένει η ύπαρξη μιας άτυπης συμφωνίας διαφήμισης, με αντάλλαγμα κάλυψη εξόδων από τον ίδιο τον Έντι Ράμα.
Το ερώτημα που ανακύπτει από την πλευρά των δημοσιογράφων είναι γιατί μια τέτοια συμφωνία δεν περιλαμβάνεται στη δήλωση περιουσιακής κατάστασης και συμφερόντων του πρωθυπουργού, όπως προβλέπεται από τη νομοθεσία για τα δημόσια πρόσωπα. Η υπόθεση αυτή φέρνει στο νου και αντίστοιχο περιστατικό στις ΗΠΑ, όπου ο δήμαρχος της Νέας Υόρκης κατηγορήθηκε για δωροδοκία όταν αποκαλύφθηκε ότι είχε λάβει εισιτήρια business class από την Turkish Airlines – γεγονός που προκαλεί εύλογες συγκρίσεις, καθώς η Turkish Airlines είναι βασικός μέτοχος και στην Air Albania.
Παράλληλα, οι ίδιες δημοσιογραφικές πηγές επισημαίνουν ότι η Air Albania καταγράφει συνεχείς ζημιές από το 2019 έως το 2024, με συνολικές απώλειες που φτάνουν τα 52 εκατομμύρια δολάρια – ποσό που ξεπερνά χίλιες φορές το κατατεθειμένο κεφάλαιο της εταιρείας. Εάν προστεθούν και τα 53 εκατομμύρια δολάρια σε οφειλές προς τρίτους, τότε το συνολικό οικονομικό έλλειμμα της εταιρείας φτάνει τα 105 εκατομμύρια δολάρια.
Αυτό προκαλεί νέα ερωτήματα: Ποιο ακριβώς είναι το όφελος που αντλεί η Air Albania από την προβολή μέσω του αλβανού πρωθυπουργού, όταν η εταιρεία βρίσκεται πρακτικά σε καθεστώς χρεοκοπίας; Ποια οικονομική λογική δικαιολογεί αυξημένες δαπάνες για μάρκετινγκ υπό τέτοιες συνθήκες;
Επιπλέον, τονίζεται ότι παρά τις σημαντικές ζημιές, ούτε οι εποπτικές αρχές, όπως η Υπηρεσία Ελέγχου Δηλώσεων Περιουσιακής Κατάστασης (ILDKPKI) ή η Ειδική Εισαγγελία κατά της Διαφθοράς (SPAK), έχουν μέχρι στιγμής κινήσει διαδικασίες ελέγχου για ενδεχόμενη σύγκρουση συμφερόντων.
Ανησυχία προκαλεί και το γεγονός ότι ούτε η Air Albania ούτε οι Αλβανοί εταίροι της –Albcontrol και MDN Investimet– έχουν δημοσιοποιήσει επίσημους οικονομικούς ισολογισμούς. Ακόμα και η Αρχή Πολιτικής Αεροπορίας δεν έχει προβεί σε έλεγχο της οικονομικής κατάστασης της εταιρείας, παρά την αρμοδιότητά της. Αντιθέτως, η Turkish Airlines έχει δώσει στη δημοσιότητα πλήρη στοιχεία για τις ζημίες και τις οφειλές της Air Albania προς την ίδια, επιβεβαιώνοντας το συνολικό ύψος των 105 εκατομμυρίων δολαρίων για την περίοδο 2019–2024.
Η αντιπολίτευση έχει ασκήσει έντονη κριτική στον Έντι Ράμα για τα ακριβά ταξίδια με ιδιωτικά αεροσκάφη. Το 2023, η κυβερνητική πλειοψηφία απέρριψε πρόταση για τη σύσταση κοινοβουλευτικής εξεταστικής επιτροπής με αντικείμενο τη διερεύνηση του ποιος καλύπτει τα έξοδα αυτών των πτήσεων.
Από το 2020, τα έξοδα για τα ταξίδια του Πρωθυπουργού στο εξωτερικό καλύπτονται από τη Διεύθυνση Κυβερνητικών Υπηρεσιών, η οποία έχει συνάψει συμφωνία με την Air Albania για τη μίσθωση ενός αεροσκάφους τύπου Airbus A319-100, σε διαμόρφωση VIP για έως 32 επιβάτες. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της ίδιας της Διεύθυνσης, η εταιρεία τιμολογεί ετησίως 25 ώρες πτήσης, ενώ κάθε επιπλέον ώρα προσφέρεται χωρίς επιπλέον κόστος.