Καθώς χάραζε η αυγή, ο ψαράς Βίκτορ Κοτσάι τραβούσε τα δίχτυα του πάνω στη φθαρμένη του βάρκα. Όμως, όπως φέρεται να εξομολογήθηκε, έπειτα από ολόκληρη τη νύχτα στην Αδριατική, η ψαριά ήταν τόσο μικρή που δεν έφτανε ούτε για να ταΐσει την οικογένειά του.
Ο Κοτσάι, όπως και πολλοί Αλβανοί, είχε μεγαλώσει ζώντας από τη θάλασσα επί γενιές. Τόνιζε όμως με ανησυχία ότι ο τρόπος ζωής του στον Κόλπο της Αυλώνας φαίνεται να φτάνει στο τέλος του, καθώς τα ολοένα θερμότερα νερά μειώνουν το ψάρεμα κάθε χρόνο.
Αναφερόταν στη θάλασσα ως κάτι που τον είχε προδώσει. Παρά την αγάπη που της είχε, όπως έλεγε, είχε πλέον χάσει τη μάχη απέναντί της. «Με πρόδωσε», φέρεται να είπε συγκινημένος ο πατέρας τεσσάρων παιδιών σε γαλλικό μέσο ενημέρωσης.
Καθώς η Ευρώπη δοκιμαζόταν ήδη από τον πρώτο καύσωνα του καλοκαιριού, η θερμοκρασία των θαλασσών, ανέφερε, αυξανόταν επίσης. Ήδη στα τέλη Ιουνίου, η θερμοκρασία της θάλασσας στα αλβανικά παράλια είχε φτάσει τους 25,5 βαθμούς Κελσίου – 1,5 βαθμό υψηλότερη από ό,τι την ίδια περίοδο πέρσι.
Ο Κοτσάι δήλωνε απογοητευμένος, λέγοντας πως η τύχη τον είχε εγκαταλείψει εδώ και καιρό. Καθώς ετοιμαζόταν να επιστρέψει στο λιμάνι, έδειχνε τα σχεδόν άδεια δίχτυα του και αναστέναζε.
Θυμόταν πως πριν από λίγα χρόνια μπορούσε ακόμη να εξασφαλίζει τα απαραίτητα για την οικογένειά του. Πλέον όμως, όπως σημείωνε, είχε καταστραφεί. Η αύξηση της θερμοκρασίας, όπως υπογράμμιζε, είχε αποβεί μοιραία τόσο για τα ψάρια όσο και για τους ίδιους τους ψαράδες, με τα δάκρυά του να προδίδουν την απόγνωση του.
Σύμφωνα με τις δικές του εκτιμήσεις, οι πληθυσμοί των ψαριών στην περιοχή της Αυλώνας είχαν μειωθεί κατά 70%. Εξηγούσε πως η κατάσταση ήταν το ίδιο άσχημη ακόμη και έξω από τον κόλπο, όπου και τα μεγαλύτερα αλιευτικά σκάφη που επιχειρούσαν σε βαθύτερα νερά αντιμετώπιζαν σοβαρές δυσκολίες. Οι προβλέψεις, προσέθετε, δεν ήταν καθόλου αισιόδοξες.
Ο Ρεσάτ Ξελιλάι, επικεφαλής του τομέα αλιείας και υδατοκαλλιέργειας στην Αυλώνα, είχε αναφέρει στο AFP ότι αναμενόταν ένα θερμότερο καλοκαίρι από εκείνο του 2024, οπότε η θερμοκρασία στα βαθειά της θάλασσας είχε φτάσει τους 30,5 βαθμούς Κελσίου.
Ο Κοτσάι περιέγραφε πώς, μόλις πέντε χρόνια πριν, μπορούσε να επιστρέψει στην ακτή με έως και 10 κιλά μπακαλιάρου ημερησίως. Τότε ψάρευε μαζί με τον αδελφό του και, παρότι χρησιμοποιούσαν πολύ μικρότερα δίχτυα, είχαν αρκετή ψαριά για να στηρίξουν και τις δύο οικογένειές τους.
Σήμερα, όπως έλεγε, είναι μόνος του. Παρά το γεγονός ότι ρίχνει δίχτυα μήκους ενός χιλιομέτρου και περνά ώρες στη θάλασσα, συχνά επιστρέφει με μόλις δύο κιλά ψάρια – και αυτά με το ζόρι. Όπως παρατηρούσε με θλίψη, τα ψάρια «έχουν σχεδόν εξαφανιστεί».
Ο βιολόγος και ερευνητής στο Πανεπιστήμιο Polis των Τιράνων υποστήριζε ότι η κλιματική αλλαγή αποτελεί βασικό παράγοντα στη μείωση των ιχθυαποθεμάτων. Εξήγησε πως η άνοδος της θερμοκρασίας δυσκολεύει την αναπαραγωγή και την ανάπτυξη πολλών θαλάσσιων οργανισμών, ιδιαίτερα εκείνων που είναι προσαρμοσμένοι σε ψυχρότερα νερά.
Πρόσθετε ότι τουλάχιστον δώδεκα είδη ψαριών, που συνήθως εντοπίζονται στους Ινδικό και Ειρηνικό Ωκεανό, έχουν κάνει πλέον την εμφάνισή τους στην Αδριατική, παραγκωνίζοντας τα τοπικά είδη, όπως η σαρδέλα, που είναι ήδη υπό εξαφάνιση και κρίσιμη για την τροφική αλυσίδα.
Στη λιγοστή ψαριά του Κοτσάι υπήρχε, όπως έλεγε, και η απόδειξη: ένα άκρως δηλητηριώδες λεοντόψαρο, είδος κοινό στις Καραϊβικές. Δυστυχώς, όπως σχολίαζε με πικρία, «βρέθηκε στα δίχτυα μου – για κακή του τύχη και δική μου».
Το συγκεκριμένο ψάρι, αν καθαριστεί και μαγειρευτεί σωστά, μπορεί να καταναλωθεί. Μάλιστα, διεξάγονταν ήδη καμπάνιες για να βοηθήσουν τους ψαράδες να το εκμεταλλευτούν ως εναλλακτικό, εμπορεύσιμο είδος.
Ο καπετάνιος Μπάτσι Ντιρμίσι, επικεφαλής της ένωσης θαλάσσιας αλιείας στον Κόλπο της Αυλώνας, προειδοποιούσε ότι οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής ήταν καταστροφικές. Επεσήμαινε ότι οι θερμοκρασίες ξεπερνούσαν τις προβλέψεις και τα νερά υπερθερμαίνονταν επικίνδυνα.
Καθώς η ψαριά μειωνόταν, παρατηρούσε ότι και ο αριθμός όσων ζούσαν από τη θάλασσα ελαττωνόταν. Πολλοί εγκατέλειπαν πια την ειδυλλιακή παραθαλάσσια πόλη για να αναζητήσουν αλλού τα προς το ζην.
Στη μικρή αποβάθρα της Ραδήμα του Αυλώνα, όπου κάποτε αγκυροβολούσαν περισσότερα από δώδεκα πλεούμενα, σήμερα απέμεναν μόλις τρία ή τέσσερα.
