Η Ιταλία συνεχίζει να σπρώχνει αθόρυβα όλο και πιο μακριά την «κόκκινη γραμμή» των ενεργειών της για την καταπολέμηση της παράτυπης μετανάστευσης. Αυτό το κάνει μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας, στο κέντρο κράτησης μεταναστών στην Αλβανία, από όπου, στις 9 Μαΐου, φέρεται να επαναπάτρισε πέντε Αιγύπτιους πολίτες χωρίς να τους μεταφέρει πρώτα στην Ιταλία. Πρόκειται για επιχείρηση που δύσκολα συνάδει με την ισχύουσα ευρωπαϊκή νομοθεσία, ενώ η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μοιάζει να έχει μείνει στο σκοτάδι.
Βρυξέλλες σιωπούν ή, εναλλακτικά, οι ιταλικές αρχές δεν ενημέρωσαν την ΕΕ. Χθες (24 Ιουνίου), ο εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για θέματα Εσωτερικών Υποθέσεων, Μάρκους Λάμερτ, δήλωσε: «Σύμφωνα με τα στοιχεία μας, στο κέντρο (στη Γκιαντέρ) ισχύει το εθνικό δίκαιο της Ιταλίας, το οποίο είναι συμβατό με το ευρωπαϊκό δίκαιο». Στην πράξη, αυτή η προσέγγιση βασίζεται στο νομικό επιχείρημα ότι το κέντρο δεν βρίσκεται τεχνικά στην αλβανική επικράτεια, αλλά αποτελεί νοητή επέκταση της ιταλικής.
Αυτό σημαίνει ότι, εάν η ιταλική κυβέρνηση δεν επιτρέπει την απογείωση ναυλωμένων πτήσεων απευθείας απο το κέντρο μεταναστών στο Γκιάντερ της Αλβανίας, οι επαναπατριζόμενοι πρέπει πρώτα να μεταφερθούν στην Ιταλία. Η επιβίβασή τους σε αεροσκάφος από το αεροδρόμιο των Τιράνων συνιστά παράνομη μεταφορά βάσει του ευρωπαϊκού δικαίου. Σύμφωνα με στοιχεία του ιταλικού Υπουργείου Εσωτερικών, από τις 11 Απριλίου –όταν το κέντρο της Γκιάντερ άνοιξε ξανά ως κέντρο κράτησης– έως τις 21 Μαΐου, 24 κρατούμενοι μεταφέρθηκαν στην Ιταλία για να επαναπατριστούν αργότερα.
Ωστόσο, το Altraeconomia αποκάλυψε στις 9 Μαΐου ότι αεροσκάφος που είχε αναχωρήσει από το αεροδρόμιο Φιουμιτσίνο της Ρώμης προσγειώθηκε στην Αλβανία, από όπου και αναχώρησε για το Κάιρο με τους πέντε Αιγύπτιους πολίτες. Σύμφωνα με τον Gianfranco Schiavone, πρόεδρο της Ένωσης Νομικών Σπουδών για τη Μετανάστευση (ASGI), «είναι απαράδεκτο να οδηγείται ένας κρατούμενος εκτός των ορίων του κέντρου κράτησης, να μεταφέρεται στην αλβανική επικράτεια και να επαναπατρίζεται από εκεί». Επιπλέον, προσθέτει ότι «οι αστυνομικές ενέργειες που πραγματοποιούνται εκτός των ορίων του κέντρου κράτησης στην αλβανική επικράτεια, στερούνται νομικής βάσης και εκτελούνται χωρίς νομικό έλεγχο».
Γεγονός είναι ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ως θεματοφύλακας των Συνθηκών, θα όφειλε να τοποθετηθεί για μια τόσο σοβαρή παραβίαση του ευρωπαϊκού δικαίου. Σημειώνεται ότι στις 11 Μαρτίου πρότεινε ένα αυστηρότερο πλαίσιο για τους επαναπατρισμούς, το οποίο περιλαμβάνει τη δημιουργία κέντρων κράτησης σε τρίτες χώρες, από όπου θα γίνεται απευθείας ο επαναπατρισμός προσώπων που δεν δικαιούνται άσυλο στην ΕΕ. Πρόκειται για πρόταση που βρίσκεται ακόμα στην αρχική της νομοπαρασκευαστική διαδικασία, αλλά η Ιταλία φαίνεται να την έχει ήδη εφαρμόσει στην πράξη.
Σύμφωνα με τους ευρωβουλευτές του Ιταλικού Δημοκρατικού Κόμματος, Σετσίλια Στράντα και Αλεσάντρο Ζαν, πρόκειται για επιχείρηση «εξαιρετικά σοβαρή και ασύμβατη με το ευρωπαϊκό δίκαιο». Οι δυο τους καταγγέλλουν την κυβέρνηση ότι προσπαθεί να την αποκρύψει σιωπηλά. Με ερώτηση που κατατέθηκε από ευρωβουλευτές του Δημοκρατικού Κόμματος, της Συμμαχίας «Πρασίνων-Αριστεράς» της Ιταλίας και του Κινήματος «Πέντε Αστέρων», ζητούν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να διευκρινίσει αν γνώριζε για το περιστατικό και τι μέτρα προτίθεται να λάβει για να διασφαλίσει την πλήρη συμμόρφωση με το ευρωπαϊκό δίκαιο σχετικά με τους επαναπατρισμούς.