Η οργάνωση Human Rights Watch (HRW) απηύθυνε αυστηρή προειδοποίηση προς την Ευρωπαϊκή Ένωση και το Ηνωμένο Βασίλειο, καλώντας τις δύο πλευρές να σταματήσουν να μεταχειρίζονται τα Βαλκάνια ως χώρο υποδοχής ανεπιθύμητων μεταναστών, και να επανεξετάσουν τα σχέδιά τους για τη δημιουργία «τρίτων χωρών» υποδοχής αιτούντων άσυλο.
Στα μέσα Μαρτίου, η ΕΕ έδωσε το «πράσινο φως» για την ίδρυση μεταναστευτικών κέντρων εκτός των συνόρων της, επιτρέποντας στα κράτη-μέλη να ιδρύουν τέτοιες δομές σε τρίτες χώρες, προκειμένου να στέλνουν εκεί άτομα των οποίων η αίτηση ασύλου έχει απορριφθεί ή που υποχρεούνται να εγκαταλείψουν ευρωπαϊκό έδαφος.
Δύο μήνες αργότερα, ο Βρετανός πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ ανακοίνωσε ότι βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη διαπραγματεύσεις για τη δημιουργία τέτοιων κέντρων επιστροφής εκτός Ηνωμένου Βασιλείου. Αν και δεν ανέφερε συγκεκριμένα με ποιες χώρες έχουν ξεκινήσει οι συνομιλίες, είναι σαφές ότι τα Βαλκάνια αποτελούν βασικό στόχο. Ο Στάρμερ έχει ήδη συζητήσει με την Αλβανία, η οποία φιλοξενεί ήδη τέτοια κέντρα για πρόσφυγες που προέρχονται από την Ιταλία. Επιπλέον, η Βρετανία ανακοίνωσε την περασμένη εβδομάδα πακέτο επενδύσεων ύψους 6 δισ. ευρώ στη Βόρεια Μακεδονία.
«Αντί να μεταχειρίζονται τα Βαλκάνια ως αποθήκη για μετανάστες, η ΕΕ και το Ηνωμένο Βασίλειο θα μπορούσαν να διαδραματίσουν θετικό ρόλο, ενισχύοντας την ανάπτυξη λειτουργικών συστημάτων ασύλου», υπογράμμισε σήμερα η Human Rights Watch, εστιάζοντας ιδιαίτερα στην κατάσταση που επικρατεί στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη.
Η οργάνωση τονίζει πως η διεθνής κοινότητα θα πρέπει να βοηθήσει τη Βοσνία να βελτιώσει τις υπάρχουσες υποδομές προστασίας αιτούντων άσυλο και μεταναστών, αντί να την ενθαρρύνει να υιοθετεί πολιτικές που ενδέχεται να επιδεινώσουν περαιτέρω την ήδη δύσκολη κατάσταση.
Σύμφωνα με την HRW, η προσθήκη αιτούντων άσυλο που έχουν απορριφθεί από το Ηνωμένο Βασίλειο ή την ΕΕ στο ήδη προβληματικό σύστημα κράτησης της Βοσνίας, όχι μόνο δεν θα λύσει τα υπάρχοντα προβλήματα, αλλά θα εντείνει τους κινδύνους παραβίασης δικαιωμάτων και κακομεταχείρισης.
Η ΜΚΟ υπενθυμίζει ότι το 2023 η Βοσνία χορήγησε καθεστώς πρόσφυγα μόλις σε τέσσερα άτομα, από σύνολο 147 αιτήσεων. Όπως σημειώνει η ανακοίνωση, επικαλούμενη τον Ύπατο Αρμοστή του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, αν και ο βοσνιακός νόμος προβλέπει επεξεργασία των αιτήσεων εντός έξι μηνών, στην πράξη απαιτούνται έξι μήνες μόνο για την αρχική συνέντευξη, ενώ η τελική απόφαση μπορεί να καθυστερήσει έως και 344 ημέρες.