Οι σύγχρονες πηγές συχνά αναφέρονται στη μυθολογία ως ελληνορωμαϊκή. Αυτό συμβαίνει γιατί η ελληνική και η ρωμαϊκή μυθολογία είναι στενά συνδεδεμένες. Είναι γνωστό ότι οι Ρωμαίοι υιοθέτησαν τους θεούς τους από τους Έλληνες. Ωστόσο, η πραγματικότητα είναι πιο περίπλοκη.
Υπάρχουν πολλές ομοιότητες μεταξύ των θεών των δύο πολιτισμών. Οι ιστορίες για τον Δία, για παράδειγμα, μοιάζουν πολύ με τις ρωμαϊκές αφηγήσεις για τον Δία (Jupiter). Οι θεοί αυτοί έχουν παρόμοιους ρόλους, οικογενειακές σχέσεις και επίθετα.
Ομοίως, ο ημίθεος Ηρακλής έχει σχεδόν πανομοιότυπες ιστορίες στη ρωμαϊκή μυθολογία, όπου εμφανίζεται ως Ηρακλής (Hercules). Σε ορισμένες περιόδους, οι Έλληνες χρησιμοποιούσαν ακόμη και τα ρωμαϊκά ονόματα για τους δικούς τους θεούς, γεγονός που δείχνει ότι αντιλαμβάνονταν τις δύο μυθολογίες ως μία.
Παρ’ όλα αυτά, αυτό δεν σημαίνει ότι οι Ρωμαίοι απλώς αντέγραψαν την ελληνική μυθολογία αλλάζοντας τα ονόματα των θεών. Σε πολλές περιπτώσεις, οι ομοιότητες οφείλονται σε κοινές ρίζες.
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο Δίας και ο Jupiter. Η λατρεία του Jupiter στη Ρώμη δεν προήλθε απευθείας από την ελληνική λατρεία του Δία. Και οι δύο θεοί προέρχονται από έναν αρχικό ινδοευρωπαϊκό θεό του ουρανού, γνωστό ως “Πατέρας του Ουρανού” (Dyḗus ph₂tḗr). Στα ελληνικά, η λέξη εξελίχθηκε σε “Ζευς Πάτερ”, ενώ στα λατινικά έγινε “Iupiter”.
Η λατρεία αυτού του θεού απαντάται σε διάφορους αρχαίους πολιτισμούς, δείχνοντας πως υπήρχε ένας κοινός θρησκευτικός πυρήνας.
Ωστόσο, οι Ρωμαίοι όντως υιοθέτησαν πολλά στοιχεία από την ελληνική μυθολογία, κυρίως αφηγήσεις και ιστορίες. Οι ρωμαϊκές θεότητες αρχικά φαίνεται πως δεν είχαν πλούσια μυθολογική δράση όπως οι ελληνικές. Αντίθετα, συχνά εκπροσωπούσαν αφηρημένες έννοιες ή φυσικά φαινόμενα.
Έτσι, οι Ρωμαίοι δανείστηκαν πολλά ελληνικά μυθολογικά μοτίβα και τα προσαρμόσαν στις δικές τους θεότητες. Οι θεοί δεν προέρχονταν απαραίτητα από την Ελλάδα, αλλά οι περισσότερες ιστορίες που τους περιβάλλουν, ναι.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι Ρωμαίοι δεν υιοθέτησαν απλώς ελληνικούς μύθους αλλά ολόκληρους θεούς. Ένα παράδειγμα είναι ο Απόλλων, ο οποίος δεν είχε κάποιον αντίστοιχο θεό στη ρωμαϊκή θρησκεία.
Παρόμοια περίπτωση είναι ο Ασκληπιός, ο οποίος πέρασε στη Ρώμη ως Aesculapius. Η Εγκυκλοπαίδεια Britannica αναφέρει ότι η λατρεία του εισήχθη στη Ρώμη το 293 π.Χ.
Όπως φαίνεται από την περίπτωση του Ασκληπιού, η υιοθέτηση ελληνικών θεών από τους Ρωμαίους έγινε σε διάφορες χρονικές περιόδους. Η λατρεία του Απόλλωνα, για παράδειγμα, εμφανίζεται στη Ρώμη από τον 6ο αιώνα π.Χ., πιθανώς μέσω των Ετρούσκων.
Οι Έλληνες είχαν παρουσία στην Ιταλία ήδη από τον 8ο αιώνα π.Χ., και οι Ετρούσκοι δέχτηκαν σημαντική ελληνική επιρροή. Σύμφωνα με γενετικές μελέτες, πολλοί Ετρούσκοι ίσως είχαν ελληνική καταγωγή.
Έτσι, τόσο μέσω των Ελλήνων αποίκων όσο και μέσω των Ετρούσκων, η ελληνική μυθολογία επηρέασε βαθιά τη ρωμαϊκή από πολύ νωρίς.