Στην Αθήνα συναντήθηκαν σήμερα οι Υπουργοί Εξωτερικών Ελλάδας και Αλβανίας, Γιώργος Γεραπετρίτης και Igli Hasani, για μια ακόμη παράσταση διπλωματικής ευγένειας. Με δηλώσεις περί «σκιών που τάραξαν τις σχέσεις» και εκκλήσεις για φιλία και καλές γειτονίες, το πολιτικό σκηνικό στήθηκε, όπως πάντα, με μεγάλα λόγια και κλισέ ατάκες που έχουν χάσει πλέον κάθε νόημα.
Στην ομιλία του ο Έλληνας Υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης, μεταξύ άλλων έκανε λόγο για: «Σκιές που τάραξαν τις σχέσεις των δύο χωρών μας θα πρέπει να εκλείψουν και να μην επαναληφθούν». Και εδώ ξεκινά το πραγματικό ερώτημα: ποιες είναι αυτές οι σκιές; ποιοι τις προκαλούν και ποιοι κάνουν πως δεν τις βλέπουν;
Στην πραγματικότητα, εφόσον θέλουμε να μιλάμε περί σκιών, η υπεράσπιση των δικαιωμάτων της Ελληνικής Εθνικής Μειονότητας (ΕΕΜ) από τη μητέρα Ελλάδα έχει αρχίσει να θυμίζει θέατρο σκιών με διαρκή έλλειψη σταθερής πολιτικής αλλά και σθένους οποτεδήποτε οι συνθήκες μπορεί να απαιτούν να συγκρουστεί με την Αλβανία. Καλές λοιπόν οι θολές γενικεύσεις και η καραμέλα περί «γέφυρας φιλίας», με την ουσία όμως δεν ασχολείται κανείς εδώ και αρκετό καιρό.
Για τους Βορειοηπειρώτες που ζουν στις πατρογονικές τους εστίες, οι «σκιές» δεν είναι ούτε αόριστες ούτε θεωρητικές. Συγκεκριμένα στη Χιμάρα: σκιά είναι η κατάφωρη καταπάτηση των περιουσιών των ντόπιων, σκιά είναι η φυλάκιση του δημάρχου που εξέλεξαν οι πολίτες με δημοκρατικές διαδικασίες, σκιά είναι ο καθημερινός εκφοβισμός, σκιά είναι η υπονόμευση της παιδείας και η απογύμνωση από θεμελιώδη μειονοτικά δικαιώματα. Ευθύνη για όλα αυτά φέρει η αλβανική κυβέρνηση την οποία η Ελλάδα συνεχίζει να αβαντάρει όποτε αυτό χρειαστεί και χωρίς να προσδοκά ή να διεκδικεί κάποιο αντάλλαγμα σε πολιτικό ή διπλωματικό επίπεδο.
Οι διαρκείς αναφορές στη μειονότητα ως «γέφυρα φιλίας» έχουν γίνει πια τετριμμένη ρητορική χωρίς κανέναν υπόβαθρο. Αν μια «γέφυρα» δεν πατά πάνω σε ισχυρά και κατοχυρωμένα δικαιώματα, τότε πρόκειται απλώς για ένα διακοσμητικό αφήγημα χωρίς ουσία. Και αυτό, δυστυχώς, δεν αλλάζει με χειραψίες, χαμόγελα και κοινές δηλώσεις περί αλληλοσεβασμού και εκτίμησης.
Η Ελλάδα, κατά τα λεγόμενα του κ. Γεραπετρίτη, στηρίζει την ευρωπαϊκή πορεία της Αλβανίας ενώ λίγους μήνες νωρίτερα και με αφορμή την υπόθεση Μπελέρη δήλωνε πως θα την μπλοκάρει. Τι κέρδισε η Ελλάδα από την συγκεκριμένη περίπτωση και μεσολάβησε αυτή την στροφή στην στάση της;
Πώς μπορεί η Ελλάδα να διεκδικεί ρόλο ηγέτιδας δύναμης στα Βαλκάνια, όταν αδυνατεί να υπερασπιστεί την ίδια της τη μειονότητα απέναντι σε μια χώρα που, σε επίπεδο θεσμών και διεθνούς βαρύτητας, παραμένει σαφώς υποδεέστερη; Όταν αφήνει την Αλβανία να συμπεριφέρεται με αυταρχισμό εντός των τειχών της μειονότητας, χωρίς κόστος, τότε το αφήγημα περί ηγεμονίας μετατρέπεται σε ευχολόγιο για εσωτερική κατανάλωση.
Όσο οι «σκιές» παραμένουν επαναλαμβανόμενες και οι επίσημες τοποθετήσεις εξαντλούνται σε ευχολόγια, οι Βορειοηπειρώτες θα ζουν στο ημίφως ενός θεάτρου σκιών — και όχι στο φως της πραγματικής προστασίας που δικαιούνται.