Οι ρωμαϊκοί αγώνες μονομάχων διαφέρουν ριζικά από τους Ολυμπιακούς και θεατρικούς αγώνες της Αρχαίας Ελλάδας, αλλά οι Έλληνες έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην προετοιμασία των μονομάχων για τις αιματηρές συγκρούσεις τους. Μετά την ενσωμάτωσή τους στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, οι Έλληνες προσαρμόστηκαν σε διάφορους επαγγελματικούς ρόλους. Φιλόσοφοι και ρήτορες εκπαίδευαν τους γιους πλούσιων Ρωμαίων αριστοκρατών, ενώ έμποροι εκμεταλλεύονταν την Pax Romana για να διακινήσουν αγαθά.
Οι Έλληνες αθλητές και ιατροί βρήκαν ευκαιρίες στους αγώνες μονομάχων, καθώς απαιτούσαν ειδική εκπαίδευση και ιατρική φροντίδα. Οι μονομάχοι, κυρίως δούλοι αλλά και εθελοντές, πολεμούσαν μπροστά σε πλήθη στις αρένες. Χωρίζονταν σε κατηγορίες ανάλογα με τον οπλισμό και το στυλ μάχης τους. Ο murmillo πολεμούσε με σπαθί, ασπίδα και θωράκιση, ενώ ο retiarius χρησιμοποιούσε τρίαινα και δίχτυ. Υπήρχαν επίσης μονομάχοι που μάχονταν άγρια ζώα. Οι αγώνες ακολουθούσαν αυστηρούς κανόνες και επιβλέπονταν από διαιτητές.
Οι μονομάχοι ζούσαν και εκπαιδεύονταν σε ειδικά σχολεία (ludi), όπου η προπόνηση γινόταν με βαριά ξύλινα όπλα. Μετά την κατάκτηση των ελληνικών πόλεων από τους Ρωμαίους, στοιχεία της ελληνικής κουλτούρας, όπως οι ολυμπιακές πρακτικές, έγιναν δημοφιλή. Έλληνες αθλητές ανέλαβαν ρόλο προπονητών σε οικογένειες αριστοκρατών ή ακόμα και στα ludi. Ο ρόλος τους θύμιζε σύγχρονους γυμναστές, καθώς οι Έλληνες είχαν εξελίξει τις τεχνικές φυσικής κατάστασης για τους Ολυμπιακούς Αγώνες.
Ο φιλόσοφος Λούκιος Φλάβιος Φιλόστρατος αναφέρει ότι οι μονομάχοι ακολούθησαν ένα τετραήμερο προπονητικό πρόγραμμα (tetras), που περιλάμβανε προετοιμασία, έντονη προπόνηση, χαλάρωση και μέτρια άσκηση. Παράλληλα, η φροντίδα τραυματισμών ήταν απαραίτητη. Οι μονομάχοι είχαν αυστηρές διατροφικές συνήθειες, τις οποίες περιγράφει ο Αρχαίος Έλληνας ιατρός Γαληνός. Εργάστηκε στους μονομάχους της Περγάμου και ανέπτυξε ιατρικές γνώσεις, αντικρούοντας, για παράδειγμα, την άποψη του Αριστοτέλη ότι η καρδιά είναι το κέντρο της σκέψης.
Ο Γαληνός περιγράφει τη διατροφή των μονομάχων ως βασισμένη σε κριθάρι και πουρέ φασολιών, την οποία θεωρούσε ακατάλληλη, καθώς οδηγούσε σε παχυσαρκία. Ωστόσο, αυτή η διατροφή πιθανόν επιλέχθηκε για οικονομικούς λόγους. Οι μονομάχοι ήταν γνωστοί και ως hordearii («αυτοί που έτρωγαν κριθάρι»).
Οι Έλληνες επηρέασαν επίσης άμεσα τους μονομάχους. Ο τύπος μονομάχου hoplomachus βασίστηκε στον οπλίτη, τον αρχαίο Έλληνα στρατιώτη. Ο hoplomachus χρησιμοποιούσε δόρυ, ξίφος και στρογγυλή ασπίδα, παρότι μικρότερη από την κλασική ασπίδα των οπλιτών. Οι μονομάχοι έγιναν δημοφιλείς και στην ελληνική ανατολή της αυτοκρατορίας, όπου συνδυάστηκαν με την παράδοση των αθλητικών αγώνων. Τα επιτύμβια μνημεία Ελλήνων μονομάχων τους παρουσίαζαν ως αθλητές και ήρωες, ενισχύοντας τη σύνθεση ελληνικών και ρωμαϊκών πολιτιστικών στοιχείων.