Η διαδικασία παραχώρησης μέσω σύμβασης παραχώρησης των αεροδρομίων της Ποντγκόριτσα και του Τιβάτ έχει βυθίσει την κυβέρνηση του Μαυροβουνίου σε σοβαρή κρίση. Η υπόθεση, που εξελίσσεται εδώ και σχεδόν επτά χρόνια, έφτασε στο αποκορύφωμά της πριν δύο ημέρες, όταν η Επιτροπή Αξιολόγησης Προσφορών, με επικεφαλής τον Αλβανό αντιπρόεδρο της κυβέρνησης Νίκ Γκελοσάι, απέκλεισε την προσφορά της κορεατικής εταιρείας Incheon, ανακηρύσσοντας νικήτρια την εναπομείνασα ανταγωνίστρια, Corporation America Airports SA.
Αυτό πυροδότησε την έντονη αντίδραση του Μαυροβούνιου πρωθυπουργού, Μιλόικο Σπάιτς, ο οποίος απομάκρυνε τους εκπροσώπους του και στελέχη του Υπουργείου Οικονομικών από την επιτροπή του διαγωνισμού.
Σύμφωνα με δημοσιεύματα των μέσων ενημέρωσης του Μαυροβουνίου, η κυβέρνηση έχει διαιρεθεί σε δύο στρατόπεδα: από τη μία ο πρωθυπουργός Σπάιτς και οι υποστηρικτές του, και από την άλλη ο αντιπρόεδρος Γκελοσάι και η Υπουργός Μεταφορών Μάγια Βούκιτσεβιτς.
Η διαμάχη των δύο κορυφαίων κυβερνητικών στελεχών ξέσπασε και δημόσια, μέσω αναρτήσεων στα κοινωνικά δίκτυα. Ο Σπάιτς κατήγγειλε ότι η απόρριψη της κορεατικής προσφοράς ήταν άδικη, ενώ ο Γκελοσάι απάντησε κατηγορώντας όχι μόνο την IFC (Διεθνής Χρηματοδοτική Εταιρεία) — που ενεργεί ως σύμβουλος του διαγωνισμού — για διαφθορά, αλλά και για προκατειλημμένη συμπεριφορά.
Η κατάσταση έχει φτάσει σε σημείο ακραίας έντασης, καθώς το γραφείο του Μαυροβούνιου πρωθυπουργού αφήνει υπόνοιες για αλβανική συνωμοσία με στόχο το μπλοκάρισμα του διαγωνισμού προς όφελος του αεροδρομίου των Τιράνων.
Σύμφωνα με τους όρους του διαγωνισμού, οι δύο προσφορές που έφτασαν στο τελικό στάδιο ήταν της Incheon και της Corporation America Airports SA. Η επιτροπή των 13 μελών βαθμολόγησε την κορεατική πρόταση με 79,7 βαθμούς και την αντίπαλη με 85. Δεδομένου ότι κάθε προσφορά με βαθμολογία κάτω του 80 απορρίπτεται αυτόματα, η κορεατική εταιρεία αποκλείστηκε, και το έργο ανατέθηκε στην Corporation America, που διαχειρίζεται αεροδρόμια κυρίως στη Νότια Αμερική.
Ωστόσο, η IFC είχε διαφορετική αξιολόγηση: έδωσε 95 βαθμούς στους Κορεάτες και μόλις 80 στην αντίπαλη πρόταση. Η εταιρεία αντέδρασε έντονα, κατηγορώντας την επιτροπή για “προβληματική” διαδικασία και απείλησε με αποχώρηση από το έργο μέσω επίσημης επιστολής.
Ο Σπάιτς απάντησε ζητώντας την αποχώρηση των δικών του ανθρώπων από την επιτροπή και προανήγγειλε καταγγελία στην εισαγγελία. Πηγή από το περιβάλλον του δήλωσε ότι τρία μέλη από το Υπουργείο Οικονομικών και το Γραφείο του Πρωθυπουργού αρνήθηκαν να υπογράψουν το πρακτικό, θεωρώντας την αξιολόγηση μη νόμιμη.
Τέσσερα μέλη της επιτροπής επίσης διαφώνησαν με την απόφαση, επισημαίνοντας ότι η τεχνική αξιολόγηση που έγινε ήταν αντίθετη με τις συστάσεις της IFC. Όπως σημειώθηκε, η IFC απασχόλησε ειδικούς για την αξιολόγηση και το έργο απαιτεί εξειδικευμένες γνώσεις.
Αξίζει να αναφερθεί ότι από τα 13 μέλη της επιτροπής, τα έξι προέρχονται από το Υπουργείο Μεταφορών, ενώ η διαδικασία δεν απαιτεί μυστική ψηφοφορία.
Ο κύκλος του Σπάιτς υποπτεύεται ότι ο Γκελοσάι και η Υπουργός Μεταφορών επιχειρούν να σαμποτάρουν τον διαγωνισμό. Θεωρούν ότι, χωρίς ιδιωτικές επενδύσεις, τα αεροδρόμια του Μαυροβουνίου δεν μπορούν να ανταγωνιστούν το αναπτυσσόμενο αεροδρόμιο των Τιράνων και θα παραμείνουν κρατικά — κάτι που διατηρεί και την επιρροή του Δημοκρατικού Λαϊκού Κόμματος στις προσλήψεις.
Ωστόσο, άλλες κυβερνητικές πηγές εκτιμούν πως είναι απίθανο να υπάρχει κοινή σκοπιμότητα μεταξύ Γκελοσάι και Βούκιτσεβιτς, τονίζοντας ότι η υπουργός λειτουργεί με ακεραιότητα.
Σε παλαιότερη συνέντευξή της, η Βούκιτσεβιτς είχε δηλώσει ότι δεν αντιτίθεται ξεκάθαρα στις παραχωρήσεις, αλλά στηρίζει μια ισορροπημένη προσέγγιση που εξετάζει τόσο το μοντέλο παραχώρησης όσο και αυτό της κρατικής λειτουργίας μέσω επενδυτικών συμφωνιών.
Ο Γκελοσάι, με αφορμή την αντίδραση της IFC και τις δηλώσεις του πρωθυπουργού, υποστήριξε ότι η πλειοψηφία της επιτροπής δεν εμπιστεύεται τις ενέργειες της IFC. Ανέφερε πως δεν αποδέχεται τον εξευτελισμό της κυβέρνησης και τόνισε ότι οι σύμβουλοι που πληρώνονται από το κράτος οφείλουν να δώσουν λογαριασμό, και όχι το αντίθετο.
Χαρακτηριστικά είπε:
«Η IFC έκανε λάθος αν πιστεύει ότι τα μέλη της επιτροπής υπάρχουν απλώς για να επικυρώνουν ό,τι εκείνη αποφασίζει ή για να εκτελούν εντολές του συνεργάτη της Incheon, Μπόντιν Μπουλάτοβιτς, υπεύθυνου της IFC για τα Βαλκάνια.»