Το δίδυμο Ράμα – Ερντογάν – Αλβανίας-Τουρκίας, δηλαδή, εξ ευωνύμων και εκ δεξιών των ελληνικών συνόρων – δεν πρέπει να το υποτιμούμε εμείς οι Έλληνες, γιατί δεν είναι λίγες οι απογοητεύσεις τις οποίες εισπράξαμε από αυτό και άφησαν ανικανοποίητες τις προσδοκίες μας για φιλία και καλή γειτονία με αμφότερες τις γείτονες χώρες.
Σαν τελευταία παραδείγματα που αποδεικνύουν την αφερεγγυότητα των υπογραφών των ηγετών τους, τη δολιότητα, την υποκρισία και την μακρόπνοη στόχευση σε βάρος κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας και της ίδιας της κυριαρχίας της, συγκαταλέγονται κινήσεις και συμπεριφορές – στην τελευταία, τουλάχιστον, τριετία – που υποδηλώνουν διάθεση υπονόμευσης της προσέγγισης με τη χώρα μας και όχι συνεργασίας σε ανέφελο περιβάλλον..
Στην μεν περίπτωση Ράμα – πέρυσι τέτοιο καιρό – έλαβαν χώρα στην Αθήνα πρόωρες προεκλογικές συγκεντρώσεις ψηφοφόρων συμπατριωτών του (εξ αφορμής των εθνικών εκλογών της 11ης Μαῒου ’25) με ομιλητή τον ίδιο τον πρωθυπουργό της Αλβανίας, ο οποίος ”αντάμειψε” την αποθεωτική υποδοχή που του έγινε στο Κλειστό του Γαλατσίου με μια επίδειξη ισχύος.
Επίδειξη ισχύος με ρητορείες, προκλήσεις, μεγαλοϊδεατισμούς (προς άγραν των εθνικιστών Τσάμηδων) και παραληρήματα ιστορικής παραχάραξης και ασέβειας (με τον Μπελέρη στη φυλακή και σε αποκορύφωση τις κακές ελληνοαλβανικές σχέσεις).
Τον αέρα – λόγω ελληνικής ανοχής – τον απέκτησε, βέβαια, ο Έντι Ράμα από το 2020 έχοντας κατοχυρώσει προηγουμένως αυτά που πέτυχε το 2009, όταν – επί κυβέρνησης Κώστα Καραμανλή – είχε υπογραφεί συμφωνία Ελλάδας-Αλβανίας – για οριοθέτηση της ΑΟΖ μεταξύ των δύο χωρών.
Από πενταετίας ωστόσο συμφωνήθηκε από κοινού η παραπομπή στη Χάγη της Αλβανίας προς διευθέτηση της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) στο Ιόνιο. Κάτι που δεν ευοδώθηκε ποτέ παρά τις ελληνικές υποχωρήσεις.
Για τους λόγους ματαίωσης δεν υπάρχει τίποτα συγκεκριμένο, παρά μόνο υποθέσεις για τυχόν μυστική παρέμβαση της Τουρκίας του Ερντογάν (που είναι μια γροθιά με την Αλβανία του Ράμα, ο οποίος θεωρεί μέντορά του τον Τούρκο Πρόεδρο) επί του θέματος της ΑΟΖ του Ιονίου ή τυχόν μεσολάβηση του δικηγορικού γραφείου ”Omnia Strategy” της Σέρι Μπλερ (συζύγου του πρώην πρωθυπουργού της Βρετανίας, Τόνι Μπλερ) στον Αλβανό πρωθυπουργό εν αναμονή περαιτέρω ελληνικών ανταλλαγμάτων, με αποτέλεσμα να κωλυσιεργεί επί πενταετίας η εκκρεμότητα με την ΑΟΖ του Ιονίου.
Το γεγονός αυτό, όμως, εξάντλησε τα όρια υπομονής της Αθήνας, με αποτέλεσμα να προχωρήσει (για οικονομικούς, γεωπολιτικούς και περιβαλλοντικούς λόγους) σ’ ένα σημαντικό βήμα για την ενίσχυση των κυριαρχικών δικαιωμάτων τη Ελλάδας, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο και τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS, 1982).
Να προχωρήσει σε μια ιστορική απόφαση τον περασμένο Μάρτιο: Στην ανακήρυξη Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) από το Ιόνιο μέχρι το ακρωτήριο Ταίναρο (το νοτιότερο σημείο της ηπειρωτικής Ελλάδας και της Βαλκανικής χερσονήσου – Πελοπόννησος, Λακωνία), απόφαση που δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως (ΦΕΚ) στις 17 Απριλίου 2025 (Τεύχος Α’ 59/17.04.2025).
Αντιδράσεις προς ώρας δεν έχουμε εκ μέρους της Αλβανίας για το εν λόγω γεγονός, ίσως γιατί ακολουθήσαμε την πεπατημένη του 2020 στη συμφωνία μας με την Ιταλία για καθορισμό των μεταξύ μας ορίων περί θαλασσίων ζωνών.
Σε κάθε περίπτωση πάντως, είναι εμφανώς ωφέλιμη η κίνηση της ελληνικής κυβέρνησης για τα ελληνικά συμφέροντα (κίνηση που προανήγγειλε από το ’20 ο Κυριάκος Μητσοτάκης), καθώς η ανακήρυξη της ΑΟΖ μέχρι το Ταίναρο μπορεί να ανοίξει τον δρόμο, ίσως, για μια ελληνοτουρκική οριοθέτηση από το Αιγαίο μέχρι και την Ανατολική Μεσόγειο, παρά το γεγονός ότι είναι πολύ καλό για να βγει αληθινό αυτό το όνειρο.
Το όνειρο του Έλληνα πρωθυπουργού να συνυπάρξουν ειρηνικά Ελλάδα-Τουρκία, επιλύοντας τη μία και μόνη γεωπολιτική διαφορά που υπάρχει ανάμεσά τους, δηλαδή την οριοθέτηση ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας, αν και η Τουρκία ζητά να μπουν όλα τα θέματα διαφορών μας στο Τραπέζι της Χάγης και όχι μόνο αυτό.
Ζητά, ζητά, ζητά, αλλά η ιδέα της ειρηνικής συνύπαρξης και της συμφιλιωτικής προσέγγισης με την Ελλάδα είναι έωλη, στην ουσία, όσο κρέμεται επί της κεφαλής της (άρα και επί των κεφαλών ημών των παιδιών της) η δαμόκλειος σπάθη του casus belli…
Όπως είπα και στην αρχή, το δίδυμο Ράμα-Ερντογάν (μαθητή-μέντορα) δεν πρέπει να το υποτιμούμε εμείς οι Έλληνες. Δεν πρέπει να υποτιμούμε προπάντων τον δεύτερο ή όποιον τον διαδεχθεί στην τουρκική ηγεσία, γιατί και σ το κεμαλικό κόμμα της αντιπολίτευσης (CHP) υπάρχουν σκληροπυρηνικοί μεγαλοϊδεάτες και ανθέλληνες Κεμαλιστές, που κατηγορούν σήμερα τον Ταγίπ Ερντογάν ως ενδοτικό στο Αιγαίο και το θέμα της Κύπρου.
Τον εγκαλούν, φερ’ ειπείν, γιατί δεν μπόρεσε ακόμα να αξιοποιήσει τον OTS(Οργανισμό Τουρκογενών Κρατών) για να πετύχει την αναγνώριση του τουρκοκυπριακού ψευδοκράτους (βόρεια, κατεχόμενη Κύπρος, 37%), με αποτέλεσμα τέσσερα από αυτά τα κράτη (Κιργιζία, Καζακστάν, Ουζμπεκιστάν και Τουρκμενιστάν) – αν καιδιατηρούσαν στενές επαφές με την Άγκυρα – να υπογράψουν δήλωση υποστήριξης των αποφάσεων του ΟΗΕ για αναγνώριση της Κυπριακής Δημοκρατίας (χάρη και στους ορθούς διπλωματικούς χειρισμούς Λευκωσίας-Αθήνας), με στόχο να διασφαλίσουν οικονομικές και διπλωματικές σχέσεις με την Ε.Ε.
Υπενθυμίζουν, επιπλέον στον Τούρκο Πρόεδρο οι συμπατριώτες του Κεμαλιστές (θέλοντας να τονίσουν, μάλλον, τη διπλωματική ήττα του) τα όσα είχαν πετύχει οι προκάτοχοί του πολιτικοί – με τη συνεργασία Κεμαλικών-Ισλαμιστών (πρωθυπουργός Ετσεβίτ-αντιπρόεδρος Ερμπακάν) – το 1974 (βλ. τουρκική εισβολή στην Κύπρο).
Η απάντηση βέβαια σε όλα αυτά δε θα αργήσει να έρθει απ’ τον Ταγίπ Ερντογάν και θα είναι άλλη μια επίδειξη δύναμης απειλητική για τα εθνικά μας συμφέροντας στο Αιγαίο και όχι μόνο. Γιατί, προς ώρας, πρωτεύει για εκείνον η υπερεπέκταση του Νεοοθωμανικού ονείρου ανά τον κόσμο.
Υπό το πνεύμα αυτό, έχει διασπαρεί και παραμένει τουρκικός στρατός στην Κύπρο (30-40 χιλιάδες επί 51 χρόνια στα Κατεχόμενα), στη Λιβύη, το Βόρειο Ιράκ. τη Συρία (με τη δικαιολογία των Κούρδων), τη Σομαλία, το Τσαντ (τουρκικό πόδι στην Αφρική), ενώ η Τουρκία έχει στρατιωτική παρουσία στον Καύκασο και μεγάλη στρατιωτική βάση κοντά στην Ντόχα (πρωτεύουσα του Κατάρ, που αποσταθεροποιεί την Αίγυπτο, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και τη Σαουδική Αραβία).
Με τα εν λόγω δεδομένα, γίνεται φανερή η προσπάθεια της Άγκυρας να παρεμβαίνει στρατιωτικά – όπου δει – για να εμποδίσει τη διασύνδεση των Κούρδων της Συρίας και του Ιράκ με εκείνους της Τουρκίας, ενώ η στήριξη απ’ τον Ερντογάν της τρομοκρατικής παλαιστινιακής οργάνωσης Χαμάς προκαλεί μόνιμο πονοκέφαλο όχι μόνο στο Ισραήλ (μετά τα τραγικά γεγονότα της 7ης Οκτωβρίου του 2023), αλλά και στο ΝΑΤΟ και τις ΗΠΑ…
Βάσει αυτών είναι στον αέρα ο προγραμματισμός (από τον περασμένο Φεβρουάριο με προοπτική να γίνει το περασμένο καλοκαίρι) για διεξαγωγή του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας Ελλάδας-Τουρκίας, όπως και η συνάντηση Μητσοτάκη-Ερντογάν.
Τα ‘ηρεμα νερά’ στο Αιγαίο, μάλιστα, τείνουν να παγώσουν τα σχέδια για περαιτέρω ελληνοτουρκική προσέγγιση μετά τις τελευταίες προκλήσεις του Τούρκου Προέδρου στα Κατεχόμενα (”Είμαστε οι ιδιοκτήτες αυτών των εδαφών, θα είμαστε εδώ για αιώνες… ” και ”η νέα διαπραγματευτική διαδικασία στο Κυπριακό δεν θα είναι πλέον μεταξύ δύο κοινοτήτων, αλλά μεταξύ δύο κρατών με κυριαρχική ισότητα”).
Δηλώσεις βαριές και προκλητικές, που δείχνουν την πραγματική πρόθεσή του να επιμείνει μέχρις εσχάτων στη ”λύση δύο κρατών” (διχοτόμηση) για την Κύπρο, χωρίς να αποκλείεται να ζητήσει κάτι ανάλογο και για το Αιγαίο (”συνεκμετάλλευση=διχοτόμηση) , κι ας φάνηκε ειδυλλιακή σχεδόν τις προάλλες (λόγω της μυστικότητας, προφανώς) η ανεπίσημη επίσκεψη του ΥΠΕΞ μας Γιώργου Γεραπετρίτη στην Κωνσταντινούπολη.
Επίσκεψη με… ”μόστρα” την περιήγησή του στο Φανάρι, τη Χάλκη και την Πρίγκηπο – στο πλευρό του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου – και, ιδιωτικά, τη συνάντηση με τον Τούρκο ομόλογό του Χακάν Φιντάν για προετοιμασία, ενδεχομένως, της συνάντησης Μητσοτάκη-Ερντογάν.
Κάτι που δε διαφαίνεται να γίνει σύντομα, ίσως γιατί ηχεί ακόμα στα αυτιά του Τούρκου Προέδρου η όλο σημασία δήλωση-μήνυμα του Κυριάκου Μητσοτάκη ”Κανένα παράνομο τετελεσμένο δεν μπορεί να έχει ισχύ στο μέλλον”,κατά την επίσκεψη του Αιγύπτιου Προέδρου Αλ Σίσι στην Αθήνα …”.
Ο χρόνος τρέχει, εντωμεταξύ, και μαζί του τρέχει και η Αθήνα για να προλάβει νέες ”καυτές” πρωτοβουλίες της Άγκυρας στο Αιγαίο και την Κύπρο. Ο Μπενιαμίν Νετανιάχου (πρωθυπουργός του Ισραήλ) βιάζεται να φιλοξενήσει την Τριμερή Σύνοδο Κορυφής Κύπρου – Ελλάδας – Ισραήλ. αλλά ο δικός μας (Κυριάκος Μητσοτάκης) έχει βάλει προτεραιότητα την αναβάθμιση της κομβικής συμμαχίας μας με την Αίγυπτο (μιας και παρέμεινε ημιτελής η ελληνοαιγυπτιακή συμμαχία του ’20).
Τη στρατηγική επένδυση ουσιαστικά στην ελληνοαιγυπτιακή συμμαχία, ώστε η Αίγυπτος να παίξει ρόλο ”διπλωματικής ασπίδας” για την Ελλάδα. Αυτό φάνηκε εξαρχής, άλλωστε, κατά την επίσκεψη του Αμπντέλ Φατάχ Αλ Σίσι που διαμόρφωσε νέο σχήμα στις σχέσεις Ελλάδας-Αιγύπτου με win win διακρατικές συμφωνίες.
Συμφωνίες σε ευρύ τομέα συνεργασιών. Από τον εμπορικό τομέα, τον τομέα ενεργειακής ασφάλειας (βλ. ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας – Αιγύπτου GREGY Interconnector), μετανάστευσης, επενδύσεων, μεταφορών και υποδομών, κλιματικής αλλαγής, παιδείας και πολιτισμού ως το Κυπριακό και τα ζητήματα στρατηγικής, εταιρικής σχέσης, τα οποία άπτονται – από τη μεριά μας – γεωπολιτικών θεμάτων και ζητημάτων ελληνικής κυριαρχίας και κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας στο Αιγαίο).
Το μήνυμα συναντίληψης και συμπόρευσης των δύο στρατηγικών συμμάχων με γνώμονα το Διεθνές Δίκαιο προς αντιμετώπιση των προκλήσεων και παράλληλο στόχο την προώθηση της περιφερειακής σταθερότητας, είναι εμφανές στο κοινό μήνυμα των δύο ηγετών.
Αυτό βέβαια δε σημαίνει ότι δε συζήτησαν τις τελευταίες εξελίξεις στη Γάζα, τη Συρία και τη Λιβύη. Δε σημαίνει ότι δε θα αναδιαμορφώνουν τις σχέσεις τους με βάση τις συγκυρίες και τις κινήσεις που γίνονται στη γεωπολιτική σκακιέρα από την Τουρκία και το Ισραήλ (”ανάχωμα” προς όφελος της Ελλάδας στις επιδιώξεις της Τουρκίας στην περιοχή και δυνητικό δίαυλο επικοινωνίας του Έλληνα πρωθυπουργού με τον Πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ).
Την Τουρκία η οποία επιμένει προκλητικά και αυταρχικά στη λύση δύο κρατών στην Κύπρο, ενώ κλείνει τα αυτιά της στις καταδικαστικές φωνές του Συμβουλίου της Ευρώπης για την παραβίαση των θεμελιωδών ελευθεριών, με κορυφαίο δείγμα (μέσα στις αλλεπάλληλες συλλήψεις τοπικών αρχόντων και δημοτικών αξιωματούχων) τη σύλληψη και φυλάκιση του καθηρημένου πλέον πρώην δημάρχου Κωνσταντινούπολης Εκρέμ Ιμάμογλου, υποψήφιου Προέδρου (για τις Προεδρικές εκλογές του ’28) του Ρεπουμπλικανικού (Κεμαλικού) Λαϊκού Κόμματος CHP.. .
Κρινιώ Καλογερίδου