Γράφει ο Λεωνίδας Παππάς
Όσοι γεννήθηκαν στον κομουνισμό, πρώτοάκουσαν την πόλη ως «Σαράντι».
Οι παππούδες μας την έλεγαν πάντα Σκάλωμα γιατί εκεί σκάλωναν τις βάρκες τους.
Όταν κατέλαβε την Αλβανία ο Μουσολίνι τη δεκαετία του 30’, την βάπτισε με το όνομα της κόρης του σε «Porto Eda».
Σε φωτογραφίες και καρτ ποστάλ των αρχών του προηγούμενου αιώνα, αναφέρεται από τους ευρωπαίους ως Santi (η Santa) Quaranta.
Πως ξεκίνησε η ζωή και ποια ήταν η πορεία στο χρόνο στον κόλπο αυτό που μοιάζει να γέννησε την Κέρκυρα;
Η πόλη των Χαόνων ονομαζόταν Αγχιασμός ή Αγχίσου Λιμήν καθώς σύμφωνα με τον Βιργίλιο εκεί πέθανε ο πατέρας του Αινεία, στο ταξίδι του προς την Ρώμη.
Το γεγονός ότι ο κυριότερος βωμός της αρχαίας πόλης ήταν της θεάς Αφροδίτης, ενισχύει αυτή την εκδοχή. Ο Αγχίσης (συγγενής του βασιλιά της Τροίας Πριάμου) ήταν ο μοναδικός “θνητός” που πλάγιασε με την Αφροδίτη. Καρπός αυτής της συνεύρεσης ήταν ο Αινείας, πρόγονος του Ρωμύλου που ίδρυσε τη Ρώμη.
Τα αρχαία τείχη με πλάτος 2 – 2.5 μ και ύψος 8.5 μ, κάλυπταν μία επιφάνεια πενήντα στρεμμάτων. Οι αρχαιολόγοι ξεχώρισαν τρεις οικοδομικές φάσεις μεταξύ του 4ου π.χ. και 5ου μ.χ. αιώνα. Σε γκραβούρα του 18ου αιώνα (τελευταία φωτογραφία) φαίνεται καθαρά το περίγραμμα των τειχών.
Στο βιβλίο του Βασίλη Μπαρά «Το Δέλβινο της Βορείου Ηπείρου» (σελ 150-151), μνημονεύονται δύο επίσκοποι της πόλης:
(1) Ο Αγχιασμού Κλαύδιος, συμμετείχε στην Δ’ Οικουμενική Σύνοδο της Χαλκηδόνας (451)
(2) Το 541 ποίμαινε την πόλη ο Επίσκοπος Χριστόφορος.
Στο ίδιο βιβλίο αναφέρεται και ο καθεδρικός ναός του Ευαγγελισμού, πάνω από τον οποίο στεγάζεται σήμερα το μουσείο της πόλης (δίπλα από το Ταχυδρομείο).
Η πόλη καταστράφηκε από τους Οστρογότθους τον 6ο μ.χ αιώνα. Από τότε, τα τείχη και οι βασιλικές με τα περίφημα ψηφιδωτά έμειναν στη δύνη του χρόνου και της φύσης.
Μετά το μεγάλο χαλασμό του Τωτίλα (552) ο Αγχιασμός, όπως και πολλές άλλες πόλεις της Ηπείρου εγκαταλείφτηκαν.
Τους επόμενους 14 αιώνες (552 – 1900), δεν υπάρχει καμία ιστορική αναφορά αλλά ούτε και κάποιο κτίσμα που να μαρτυρά την κατοίκηση της.
Η ευρύτερη περιοχή ονομαζόταν «Άγιοι Σαράντα» από το μοναστήρι που διακρίνεται στην προαναφερθείσα γκραβούρα στην κορυφή του ομαλού λόφου στα αριστερά ενώ δεξιά στην κορυφή του αιχμηρού λόφου αποτυπώνεται το χωριό Λυκούρσι με το ομώνυμο κάστρο.
Σήμερα τα τείχη της αρχαίας πόλης τα «έπνιξαν» οι πολυκατοικίες.
Άγιοι Σαράντα 03/02/2023
Διαβάστε ακόμη